یزدسخن؛ انرژي سبز به منابعي از انرژي گفته مي‌شود که در هماهنگي با محيط خود باشند و فرآيند توليد آنها آلودگي‌هاي زيست محيطي به بار نياورد. در حال حاضر انرژي حاصل از باد، خورشيد، گرماي دروني زمين و آب‌هاي روان به عنوان معروف‌ترين منابع (انرژي سبز) شناخته مي‌شوند.
همچنين به اعتقاد برخي کارشناسان (انرژي هسته‌اي) را نيز مي‌توان با در نظر گرفتن ملاحظاتي از جمله انرژي‌هاي سبز به حساب آورد. به کار بردن کلمه سبز در کنار منابع انرژي فوق از آن جهت است که اين منابع همچون گياهان دي‌اکسيد‌کربن توليد نمي‌کنند.
به طور سنتي توليد الکتريسته از منابع فوق رايج‌ترين نوع (انرژي سبز) محسوب مي‌شود. امروزه انرژي‌هاي سبز تنها از نظر ملاحظات زيست محيطي مورد توجه نيستند. در حقيقت بيشتر دولت‌ها بحث انرژي‌هاي سبز را از جنبه اقتصادي پي مي‌گيرند.
به عبارت ديگر انرژي‌هاي سبز از آن جهت که (قابل تجديد) هستند، دولت‌ها را از نياز به منابع تمام شدني سوخت‌هاي فسيلي بي‌نياز مي‌سازند. انرژي‌هاي سبز ديگري نيز وجود دارند که در مقياس‌هاي کوچک‌تر و محلي قابل استفاده هستند. مثلا دانشمندان از نيروي جزر و مد، نيروي موج سواحل، نيروي آبشارهاي طبيعي و يا حتي گرماي حاصل از تجزيه غيرهوازي باکتري‌ها نيز استفاده مي‌کنند.
معرفی انواع انرژی سبز
انرژی خورشیدی منحصربه‌فردترین منبع انرژی تجدیدپذیر در جهان است و منبع اصلی تمامی انرژیهای موجود در زمین است. انرژی خورشیدی به صورت مستقیم و غیرمستقیم می‌تواند به اشکال دیگر انرژی تبدیل گردد. به‌طور کلی حدود انرژی متصاعد شده از خورشید در ۱٫۳ x 10۱۸ ژول در ثانیه است.
انرژی برق ابی،انرژی بادی،انرژی های دریایی،انرژی زمین گرمایی و انرژی زیست توده،انواع انرژی های سبز را شامل می شوند.
متوسط ساعت آفتابی سالانه در یزد سه هزار و ۲۰۰ ساعت است و به همین دلیل ظرفیت زیادی برای توسعه نیروگاههای خورشیدی در استان فراهم است و همین امر موجب شده تا مسوولان استان توجه ویژه ای به سرمایه گذاری در حوزه انرژی خورشید و جذب سرمایه گذاران خارجی داشته باشند.
این میزان تابش نور خورشید در یزد در حالی است که میزان تابش خورشید در ایران بین یکهزار و ۸۰۰ تا ۲ هزار و ۲۰۰ کیلووات ساعت بر متر مربع در سال تخمین زده شده که بالاتر از میزان متوسط جهانی و به طور متوسط سالانه بیش از ۲۸۰ روز آفتابی برای کشور گزارش شده است.
از سوی دیگر بر اساس اعلام کنفرانس جهانی انرژی های خورشیدی ، از ۶ نقطه برتر برای تولید این نوع انرژی ، ۲ نقطه در استان یزد قرار دارد و این استان بهترین منطقه کشور برای تولید انرژی خورشیدی معرفی شده است.
ایجاد زنجیره کامل بهره گیری از ظرفیت انرژی خورشیدی
«مهران فاطمی» استاندار یزد تولید برق خورشیدی را یکی از محورهای اساسی سند یزد نوین دانست و گفت: با توجه به قرارگیری یزد در بهترین موقعیت جغرافیایی به لحاظ تابش و تعداد روز آفتابی، یکی از هدفگذاری های استان در این حوزه تولید ۲۰۰۰ مگا وات برق خورشیدی است.
وی با اشاره به تدوین چشم انداز «ایجاد زنجیره کامل بهره گیری از ظرفیت انرژی خورشیدی» در سند یزد نوین خاطرنشان کرد: در راستای تحقق این چشم انداز باید در مسیر تولید سلول های خورشیدی، مزارع خورشیدی، ذخیره سازها، مزارع رمز ارز و … حرکت کرد.
«امیر شریف» مجری طرح پژوهشهای خورشیدی در این رابطه و در تعریف برق سبز گفت:نوع نگاه ترکیبی مصرف و تولید، نیاز نهایی را هدف برق سبز می‌بیند و فقط تولید را سبز یا غیرسبز نمی‌بیند.
یعنی اگر از سمت مصرف میتوان با هزینه و آلودگی کمتری، تجهیزی گذاشت که همان نیاز روشنایی یا خنک‌سازی و … با نیروگاه کوچکتری (در سمت عرضه) قابل تامین باشد، اولویت با سمت مصرف هست.
مثلا اگر با هزار دلار نیروگاه فسیلی یا خورشیدی بتوان کولری را برقدار کرد، اما با صددلار بتوان همان خنکی کولرقدیمی را مستقیما با خرید کولر نوینی تامین نمود، اولویت با جایگزینی کولر بهره ور هست، چون حتی برای تولید پنلهای خورشیدی ، انرژی فسیلی مصرف میشود و تولید آنها هم سبز سبز نیست. اما در بلندمدت‌بهتر از نیروگاه های فسیلی هستند
یارانه برای انرژی خورشید یا شکرانه فرصتهای کم‌هزینه
شریف تصریح کرد:فعلا که پنلهای فوتوولتاییک، نماد و پرچم‌دار بهره‌برداری از انرژی خورشیدی هستند. ازاین‌رو مناسب‌تر است که قبل از بررسی فرصتهای امیدبخش آینده فناوری، تکلیفمان را با آنها مشخص کنیم.
از حدود پنجاه سال پیش، ابتدا با قیمت‌های حدود ۷۰ تا ۱۰۰ دلار برای هر وات ظرفیت، در ماهواره‌ها استفاده شدند. همانند بسیاری از حوزه‌‌های مشابه الکترونیک و های‌تِک، با سرعتی لگاریتمی ارزان شدند، و سال ۲۰۰۹ رقیب بادی را پشت سر گذاشتند، اینک با بهای کمتر از ۰٫۲ دلار و حتی ۱۶ سنت برای هر وات ظرفیت، حدود ۴۰۰ مرتبه ارزان‌تر از پنجاه سال قبل، امیدبخش خانه‌‌های کشور‌‌های فقیر هم شده‌اند. (۱۶ سنت با دلار ۵۰هزار تومان، یعنی ۸ هزارتومان برای هر وات ظرفیت یا ۸ میلیون تومان برای هر کیلووات ظرفیت)
وی ادامه داد:البته کم‌هزینه‌ترین حالت، موقعی است که برق مستقیمِ (دی‌سیِ) این پنلها، بدون تبدیل به برق متناوب (اِی‌سی) و بدون باتری، استفاده شود. مثلا در ساعات آفتابی، موبایل و لپ‌تاپ و تبلت و خودرو، شارژ شود. برای مناطق دورافتاده و روشنایی شب هم میتوان از باتری کوچکی استفاده کرد. اِل‌ای‌دی‌‌های کم‌مصرف، با نور کافی، می‌توانند به‌وسیله پنل و باتری کوچک، کار کنند.
در گام بعدیِ گزینه‌‌های کم‌هزینه، اتصال به شبکه برق متناوب، ازطریق مبدل است. (شبکه سراسری، برق متناوب دارد و برای بهره‌مندی از برق مستقیم پنلها باید مبدلی گذاشت که خودش حدود دو برابر قیمت پنل هست) یعنی هرچه در روز تولید شد به شبکه تزریق شود، اما بجای باتری گران که عمر خیلی کوتاه‌تری هم نسبت به پنل دارد، در ساعات شب، برق فسیلی شبکه، نیازها را تامین کند.این گزینه اخیر، در کشور‌‌های پیشرفته هم توسعه یافته است.
شریف اظهارکرد:اما کشور‌‌های پیشرفته از حدود همان ۵۰ سال قبل که شاید اتفاقی، همزمان با تولد پنلها، بحران جهش قیمت نفت هم رخ داد، قبل از نصب این پنلها، با نگاهی به هرم اولویتها، از کار‌‌های کم‌هزینه شروع کردند، مثلا در و پنجره‌‌ها و جداره‌‌های خانه‌ها را عایق کردند، فناوری‌‌های پربازده مصرفی را جایگزین نمودند، با مالیات انرژی، یا دست‌کم قیمت واقعی آن، زمینه حرکت عمومی برای کاهش مصرف انرژیهای فسیلی را فراهم نمودند، تا اینکه از حدود ۱۵ سال پیش، پنلها ارزان شده و همزمان در هرم اولویت‌‌های آن کشورها، نوبت استفاده و ترویج آنها رسید. جالب است که اوایل خانگی شدن پنلهای خورشیدی، حسب قیمت آن زمان، برخی کشورها یارانه هم می‌دادند، اما به‌تدریج با ارزان‌شدن پنلها این یارانه حذف شد.
وی افزود:اما همانند بسیاری از فناوری‌‌های جدید، در کنار کاربرد‌‌های شکرانه و واقعی و محیط‌زیستی، رویکرد‌‌های سیاسی/تجاری پروژه‌‌های بزرگ و پورسانت‌ها و فاکتورسازی (کهنگی سریع فناوری های‌تِک) در این مورد هم جهان‌گیر شد، عنوان آبرومند و باکلاسی هم داشته و دارد؛ کلی منت میتوان سرِ ملت‌ها گذاشت که چه برقِ پاکی از این نیروگاههای بزرگ تولید میشود و … خوشبختانه بارها در کشور‌‌های مختلف، برنامه‌ریزی مگاپروژه‌‌های نیروگاه خورشیدی با استدلال بزرگترین در جهان یا کشور، پس از بازبینی از اولویت‌‌های احداث اقتصادی خارج شده یا به تعویق افتاده‌اند.
شریف ادامه داد:در ایران هنوز برق خورشیدی چه در ابعاد نیروگاهی و چه خانگی، با یارانه توجیه دارد یعنی مشترک می‌تواند برق فسیلی نیم سنتی را از شبکه بخرد و برق خورشیدی تولیدی خود را نزدیک هفت سنت بفروشد. خلاصه هنوز به مرحله شکرانه نرسیده است. شاید شکرانه برای ما فعلا این باشد که برمبنای هرم اولویتها ابتدا اقدامات کم‌هزینه‌تر سمت مصرف حمایت کنیم. برخلاف سرمایه‌بر بودن و تورم‌زایی مگاپروژه‌‌های گران، بهینه‌سازی سمت مصرف، علاوه بر کم‌هزینگی، اشتغال‌زایی قابل ملاحظه‌‌ای هم نسبت به سرمایه‌گذاری دارند.
شریف گفت:استان یزد در سال‌های اخیر به نسبتِ مقدار برق مصرفی استان از کل کشور، رتبه نخست نصب نیروگاههای خورشیدی فوتوولتاییک را در کشور داشته و کماکان نیز استقبال خوبی ازسوی سرمایه‌گذاران برای توسعه این فناوری در استان یزد میشود.در کشور ما سه قسم خورشیدی، بادی و آبی(برق آبی) درحال فعالیت و تولید هستند.
در همین رابطه و درگفتگو با «سیدمهدی حسینی پور» مدیر دفتر مدیریت مصرف شرکت توزیع نیروی برق استان یزد با ذکر انواع انرژی سبز گفت:در کشور ما سه قسم خورشیدی، بادی و آبی(برق آبی) و در یزد به جهت پتانسیل بالای این استان نیروگاه های خورشیدی درحال فعالیت و تولید هستند.
وی ادامه داد:درحال حاضر ۱۰۰مگاوات نیروگاه در حال بهره برداری و تقریبا ۱۵ مگاوات نیز در دست احداث و نصب است و تا پایان سال به بهره برداری خواهد رسید.
حسینی افزود:طبق ماده ۱۶ قانون جهش تولید دانش بنیان،صنایع مکلف هستند طی ۵ سال آینده ۵ درصد از انرژی مصرفی خود را از طریق انرژی خورشیدی تامین کنند.همچنین پیش بینی می شود۴۰۰مگاوات از این محل طی پنج سال آینده انرژی خورشیدی داشته باشیم.
Friday, 26 September , 2025